پنج طراح میان رشتهای برجسته در طراحی طلاوجواهر
الهامبخش برای طراحان جوان
طراحی طلا و جواهر، هنری است که فراتر از زیباییشناسی، داستانسرایی، نوآوری و تلفیق فرهنگ و فناوری را در بر میگیرد. در این گزارش، پنج طراح میانرشتهای معاصر معرفی میشوند که با عبور از مرزهای سنتی طراحی، آثاری خلاقانه و الهامبخش در حوزه جواهرسازی خلق کردهاند. این افراد با بهرهگیری از دانش معماری، طراحی صنعتی، مد و هنر، نهتنها در طراحی جواهر بلکه در حوزههای مختلف، تأثیرات ماندگاری بر جای گذاشتهاند. در ادامه، مسیر حرفهای، آثار کلیدی و درسهای الهامبخش هر یک برای دانشجویان و علاقهمندان به طراحی بررسی میشود.
1. زها حدید (1950–2016): پیشگام فرمهای سیال و آیندهنگر
«360 درجه وجود دارد؛ پس چرا به یک جهت محدود بمانیم؟»
زها حدید، معمار عراقیتبار بریتانیایی، بهخاطر فرمهای سیال و پویا در معماری شهرت جهانی داشت. او که در سال 2004 بهعنوان اولین زن برنده جایزه پریتزکر معماری شد، رویکردی میانرشتهای به طراحی داشت و از معماری به طراحی صنعتی، مبلمان و جواهر روی آورد. حدید معتقد بود که طراحی باید مرزها را درنوردد و همین دیدگاه او را به خلق جواهراتی با فرمهای غیرمتعارف و آیندهنگر هدایت کرد.
مسیر حرفهای :
- تحصیلات و شروع کار: حدید در بیروت و سپس در انجمن معماری لندن (AA) تحصیل کرد. پروژه ایستگاه آتشنشانی وترا (1993) او را بهعنوان یک معمار نوآور مطرح کرد.
- رویکرد میانرشتهای: او برند «Zaha Hadid Design» را تأسیس کرد و پروژههایی در زمینههای مبلمان، مد و جواهر طراحی نمود. همکاری او با برندهایی مانند سواروفسکی و بولگاری نشاندهنده تواناییاش در انتقال فرمهای معماری به مقیاسهای کوچکتر بود.
- چالشها و موفقیتها: حدید در صنعتی که عمدتاً مردانه بود، با جسارت و نوآوری موانع را شکست و ثابت کرد که زنان میتوانند در حوزههای خلاق پیشرو باشند.
آثار برجسته در جواهرسازی:
- مجموعه Glace با سواروفسکی: این مجموعه شامل دستبندها و انگشترهایی با فرمهای سیال و کریستالهای درخشان بود که انعکاسدهنده سبک معماری حدید بودند.
- حلقه B.Zero1 بولگاری: بازطراحی این حلقه کلاسیک با خطوط منحنی و مدرن، نشاندهنده تلفیق هنر و فناوری بود.
- مجموعه Skein با کاسپیتا: این مجموعه با الهام از ساختارهای ارگانیک، جلوهای مجسمهوار به جواهرات بخشید.
برای طراحان جوان: زها حدید به ما میآموزد که خلاقیت در گرو شکستن مرزهای رشتهای است. ترکیب دانش معماری با جواهرسازی، به او امکان داد تا آثاری خلق کند که نهتنها زیبا، بلکه پیشرو و مفهومی بودند. طراحان جوان باید از آزمایش فرمها و مواد جدید نترسند.
2. مارک نیوسن (متولد 1963): تلفیق هنر و نوآوری
«من اصلاً طراحی درس نخواندم. به مدرسه هنر رفتم تا مجسمهسازی بخوانم… و نهایتاً طراحی صندلی و جواهر را با هم شروع کردم.»
مارک نیوسن، طراح صنعتی استرالیایی، یکی از اثرگذارترین چهرههای طراحی معاصر است که در سال 2005 در فهرست «100 فرد تأثیرگذار» مجله تایم قرار گرفت. او با پسزمینهای در مجسمهسازی، پروژههایی در حوزههای متنوع از فناوری (اپل واچ) تا حملونقل و جواهرسازی خلق کرده است. نیوسن به دلیل رویکرد نوآورانه و استفاده از مواد غیرمتعارف، شهرت دارد.
مسیر حرفهای :
- تحصیلات و شروع کار: نیوسن در دانشگاه هنر و طراحی سیدنی تحصیل کرد و پس از فارغالتحصیلی، استودیوی خود را در لندن تأسیس نمود. او با برندهایی مانند نایک، لوئیس ویتون و دیور همکاری کرد.
- نوآوری در طراحی: نیوسن همیشه به دنبال ترکیب هنر و عملکرد بود. او از فناوریهای جدید و مواد نوین برای خلق آثاری با هویت بصری قوی استفاده میکرد.
- چالشها: نیوسن در ابتدا به دلیل عدم تحصیل رسمی در طراحی صنعتی با تردیدهایی مواجه شد، اما با اعتمادبهنفس و خلاقیت، جایگاه خود را تثبیت کرد.
آثار برجسته در جواهرسازی:
- ساعت Ikepod: طراحی این ساعت با برند هانس هایک، ترکیبی از سادگی و پیچیدگی بود که بهعنوان یک اثر هنری پوشیدنی شناخته شد.
- همکاری با بوِسا (لانسیم): نیوسن جواهراتی با فرمهای مینیمال و مدرن طراحی کرد که در عین سادگی، جلوهای لوکس داشتند.
برای طراحان جوان: نیوسن نشان میدهد که پیشزمینه غیرسنتی میتواند به نوآوری منجر شود. او به طراحان جوان توصیه میکند که از تجربه در حوزههای مختلف نترسند و با جسارت، ایدههای خود را به واقعیت تبدیل کنند.
3. راس لاوگروو (متولد 1958): مجسمهساز فناوری و طبیعت
«نمیتوان چیزی را خرید که هنوز وجود ندارد؛ بگذارید آن را خلق کنیم و بعد قضاوت کنیم.»
راس لاوگروو، طراح انگلیسی، به خلق فرمهای ارگانیک و الهامگرفته از طبیعت شهرت دارد. او با تلفیق فناوریهای پیشرفته مانند چاپ سهبعدی و مواد نوین، آثاری خلق کرده که در مرز میان هنر، علم و طراحی قرار دارند. لاوگروو خود را «مجسمهساز فناوری» مینامد و جواهراتش بازتابی از این فلسفه هستند.
مسیر حرفهای و نکات کلیدی:
- تحصیلات و شروع کار: لاوگروو در آکادمی سلطنتی هنر لندن (RCA) تحصیل کرد و با برندهایی مانند اپل، سونی و کارتیه همکاری نمود. آثار او در موزههای MoMA و سنتر پومپیدو به نمایش درآمدهاند.
- الهام از طبیعت: لاوگروو از ساختارهای زیستی مانند DNA و برگ گیاهان الهام میگیرد و فناوری را برای خلق فرمهای ارگانیک به کار میبرد.
- تأکید بر فناوری: او از پیشگامان استفاده از چاپ سهبعدی در طراحی بود و این رویکرد را در جواهرسازی نیز پیاده کرد.
آثار برجسته در جواهرسازی:
- مجموعه Foliates (2013): این مجموعه شامل شش انگشتر طلای 18 عیار بود که با چاپ سهبعدی و الهام از ساختار برگها طراحی شدند. لاوگروو این انگشترها را «جوانههای طبیعت از دست انسان» توصیف کرد.
- همکاری با کارتیه: طراحی جواهراتی با فرمهای سیال که ترکیبی از فلزات گرانبها و تکنیکهای نوین بودند.
برای طراحان جوان: لاوگروو به ما میآموزد که فناوری و طبیعت میتوانند در طراحی همافزایی داشته باشند. او طراحان را تشویق میکند که از ابزارهای جدید استقبال کنند و از طبیعت بهعنوان منبعی بیپایان برای خلاقیت بهره ببرند.
4. کریم رشید (متولد 1960): طراح رنگ و زندگی
نقلقول الهامبخش: «برای چه در زمین هستیم؟ برای خلق کردن. این سرشت ماست.»
کریم رشید، طراح کانادایی-مصری، با بیش از 3000 پروژه در حوزههای طراحی صنعتی، مد و دترین، یکی از پرکارترین طراحان معاصر است. سبک رنگارنگ و ارگانیک او، که از فرهنگ دیجیتال و پاپ آرت الهام گرفته، طراحی را به بخشی از زندگی روزمره تبدیل کرده است. رشید معتقد است که طراحی باید تجربهای زیبا و احساسی خلق کند.
سرگذشت و حرفه:
- تحصیلات و شروع کار: رشید در دانشگاه یورک کانادا تحصیل کرد و سپس استودیوی خود را در نیویورک تأسیس نمود. او با برندهایی مانند سواروفسکی، پپسی و یونایتد نود همکاری کرده است.
- رویکرد بصری: سبک رشید با رنگهای جسورانه و فرمهای نرم و روان تعریف میشود. او طراحی را راهی برای بهبود زندگی روزمره میبیند.
- چالشها: رشید در ابتدا به دلیل سبک غیرمتعارف خود با انتقاد مواجه شد، اما با اصالت و پشتکار، جایگاه خود را تثبیت کرد.
آثار برجسته در جواهرسازی:
- گردنبند Ikons (2018) با آتلیه ACME: این مجموعه با آویزهای رنگی و بههمپیوسته، جلوهای پویا و مدرن داشت.
- همکاری با Golay Switzerland: طراحی جواهراتی با فرمهای ارگانیک و رنگهای زنده که در اوایل دهه 2000 عرضه شدند.
برای طراحان جوان: رشید به طراحان توصیه میکند که از رنگ و فرم برای بیان احساسات استفاده کنند. او معتقد است که طراحی باید شخصی و منحصربهفرد باشد و طراحان باید از کلیشهها فاصله بگیرند.
5. آناهیتا گیتیاستاین: تلفیق فرهنگ و هنر
«زیباییشناسی کارهای من مطالعه تضاد میان خطوط ظریف و نرم با منحنیها و زوایای تند و ساختیافته است.»
آناهیتا گیتیاستاین، طراح ایرانی-آمریکایی، با تلفیق میراث فرهنگی ایرانی و رویکردی مدرن به طراحی جواهر، آثاری خلق کرده که همزمان مجسمهوار و کاربردیاند. او پس از تحصیل در معماری و فعالیت در نیویورک، به طراحی جواهر روی آورد و برند «ANAHITA» را تأسیس کرد.
سرگذشت و حرفه:
- تحصیلات و شروع کار: گیتیاستاین در معماری تحصیل کرد و پس از تجربه در طراحی داخلی، به دلیل علاقه به خلق آثار در مقیاس کوچکتر، وارد جواهرسازی شد.
- الهام فرهنگی: او از موتیفهای ایرانی و آفریقای شمالی الهام میگیرد و آثارش بازتابدهنده تضادهای ظریف و قدرتمند هستند.
- تغییر مسیر حرفهای: پس از تولد فرزندش، گیتیاستاین تصمیم گرفت تمرکز خود را به جواهرسازی معطوف کند، که نشاندهنده انعطافپذیری او در مسیر حرفهای است.
آثار برجسته در جواهرسازی:
- همکاری با سریال بازی تاج و تخت: طراحی اکسسوریهای این سریال، از جمله جواهراتی با الهام از فرهنگهای فانتزی و تاریخی.
- مجموعههای برند ANAHITA: گردنبندهای بلوری با الماس و یاقوت و دستبندهایی با موتیفهای سنتی ایرانی که جلوهای جهانی دارند.
برای طراحان جوان: گیتیاستاین نشان میدهد که میراث فرهنگی میتواند منبعی قدرتمند برای نوآوری باشد. او طراحان را تشویق میکند که داستانهای شخصی و ریشههای خود را در آثارشان منعکس کنند.
این پنج طراح میانرشتهای نشان میدهند که خلاقیت در طراحی، محدود به یک حوزه نیست. زها حدید با فرمهای سیال، مارک نیوسن با نوآوریهای جسورانه، راس لاوگروو با تلفیق طبیعت و فناوری، کریم رشید با رنگ و احساس، و آناهیتا گیتیاستاین با ریشههای فرهنگی، هر یک به شیوهای منحصربهفرد، جواهرسازی را به سطحی جدید ارتقا دادهاند. درس مشترک آنها برای طراحان جوان این است:
- مرزها را بشکنید: از ترکیب دانش حوزههای مختلف (معماری، مد، فناوری) نترسید.
- از فناوری استقبال کنید: ابزارهایی مانند چاپ سهبعدی و نرمافزارهای طراحی میتوانند خلاقیت شما را تقویت کنند.
- داستان خود را روایت کنید: چه از طبیعت، فرهنگ یا تجربیات شخصی الهام بگیرید، آثار شما باید هویت منحصربهفردتان را منعکس کنند.
- دست باز در طراحی: همانطور که این طراحان با چالشهای حرفهای مواجه شدند و پیروز شدند، شما نیز میتوانید با پشتکار و خلاقیت، اثری ماندگار خلق کنید.
جواهرسازی، به قول آناهیتا گیتیاستاین، «هنر پوشیدنی» است. این هنر فرصتی است برای بیان ایدهها در مقیاسی کوچک اما تأثیرگذار. طراحان جوان میتوانند با الهام از این پیشگامان، مسیر خود را در دنیای طراحی با اعتمادبهنفس و خلاقیت شکل دهند.
منابع:
- اطلاعات درباره زها حدید: وبسایت Zaha Hadid Design و مقالات Swarovski و Bulgari
- اطلاعات درباره مارک نیوسن: وبسایت رسمی Marc Newson و مجله تایم
- اطلاعات درباره راس لاوگروو: وبسایت Ross Lovegrove و موزه MoMA
- اطلاعات درباره کریم رشید: وبسایت رسمی Karim Rashid و مقالات ACME Studio
- اطلاعات درباره آناهیتا گیتیاستاین: وبسایت ANAHITA و مصاحبههای منتشرشده درباره همکاری با سریال Game of Thrones