در سال ۲۰۲۵، بازار طلا شاهد یکی از بزرگ‌ترین جهش‌های قیمتی خود از سال ۱۹۷۹ بوده است، با افزایش ۴۰ درصدی ارزش این فلز گران‌بها که آن را در مسیر ثبت رکوردی تاریخی قرار داده است. این افزایش قیمت، که در روز دوشنبه به ۳۶۸۲.۲۰ دلار به ازای هر اونس تروی رسید، نه‌تنها از دوره‌های بحرانی مانند پاندمی کووید-۱۹ یا رکود اقتصادی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ پیشی گرفته، بلکه یادآور شوک تورمی ناشی از بحران انرژی دهه ۱۹۷۰ است.
این گزارش به تحلیل عوامل محرک این جهش قیمتی، نقش سیاست‌های اقتصادی، و تأثیرات آن بر رفتار سرمایه‌گذاران می‌پردازد.
۱.عدم اطمینان اقتصادی و سیاست‌های تجاری یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت طلا، عدم اطمینان ناشی از سیاست‌های تجاری و اقتصادی در ایالات متحده است. تلاش برای بازآرایی ساختار تجارت جهانی، از جمله اعمال تغییرات مکرر در تعرفه‌ها، به افزایش تورم و اختلال در پیش‌بینی‌های اقتصادی منجر شده است. این سیاست‌ها، همراه با فشار بر استقلال نهادهایی مانند فدرال رزرو، سرمایه‌گذاران را به سوی طلا به‌عنوان یک پناهگاه امن سوق داده است. برخلاف دوره‌های بحران مالی گذشته، این بار فروپاشی مالی محرک اصلی نیست، بلکه چشم‌انداز نامطمئن اقتصاد ایالات متحده و جایگاه آن در نظام جهانی، تقاضا برای طلا را تقویت کرده است.
۲.ضعف دلار آمریکا دلار آمریکا در نیمه اول سال ۲۰۲۵ ضعیف‌ترین عملکرد خود را در بیش از پنج دهه تجربه کرده است. این کاهش ارزش، که تا حدی نتیجه سیاست‌های اقتصادی داخلی و تنش‌های ژئوپلیتیکی است، جذابیت طلا را به‌عنوان یک دارایی جایگزین افزایش داده است. در شرایطی که ارزش پول ملی کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌هایی با ارزش ذاتی پایدار مانند طلا هستند.
۳.تنش‌های ژئوپلیتیکی تنش‌های جهانی، به‌ویژه ادامه درگیری‌ها در مناطق مختلف مانند اوکراین، به بی‌ثباتی دوره‌ای در بازارها دامن زده است. این عدم اطمینان ژئوپلیتیکی، سرمایه‌گذاران را به سوی دارایی‌های امن مانند طلا سوق داده است. به گفته مدیران شرکت‌های مدیریت دارایی، مشتریان ثروتمند به‌طور فزاینده‌ای به دنبال ذخیره طلا در خزانه‌ها و بانک ها هستند تا از دارایی‌های خود در برابر خطرات احتمالی محافظت کنند.
۴.سیاست‌های پولی و کاهش نرخ بهره در ماه اوت ۲۰۲۵، اعلام فدرال رزرو مبنی بر کاهش نرخ بهره، موج جدیدی از سرمایه‌گذاری در طلا را به دنبال داشت. کاهش نرخ بهره، جذابیت دارایی‌هایی مانند طلا را که سودی پرداخت نمی‌کنند، در مقایسه با اوراق قرضه دولتی افزایش می‌دهد. همچنین، کاهش نرخ بهره در اقتصادی با نرخ بیکاری پایین و تورم بالاتر از هدف، می‌تواند به فشارهای تورمی بلندمدت منجر شود که این امر نیز به نوبه خود تقاضا برای طلا را تقویت می‌کند.
رفتار سرمایه‌گذاران و پویایی بازار
۱.هجوم به صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) سرمایه‌گذاران غربی در سال ۲۰۲۵ نقش مهمی در افزایش قیمت طلا ایفا کرده‌اند. دارایی‌های خالص صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) مرتبط با طلای فیزیکی در ایالات متحده از ژانویه تاکنون ۴۳ درصد رشد کرده است. ماه‌های مارس و آوریل ۲۰۲۵ شاهد بزرگ‌ترین جریان ورودی سرمایه به این صندوق‌ها از سال ۲۰۱۴ بوده‌اند. این روند نشان‌دهنده اعتماد فزاینده سرمایه‌گذاران به طلا به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم و بی‌ثباتی است.
۲.تقاضای بانک‌های مرکزی و سرمایه‌گذاران چینی افزایش قیمت طلا از حدود سه سال پیش آغاز شد، زمانی که بانک‌های مرکزی و سرمایه‌گذاران چینی به خرید گسترده شمش طلا روی آوردند. این تقاضای پایدار، به‌ویژه از سوی نهادهای دولتی و سرمایه‌گذاران نهادی، پایه‌ای محکم برای رشد قیمت طلا فراهم کرده است.
۳.فعالیت سفته‌بازان و صندوق‌های پوشش ریسک سفته‌بازان و صندوق‌های پوشش ریسک (hedge funds) نیز به این بازار هجوم آورده‌اند. تا اوایل سپتامبر ۲۰۲۵، ۴۷ درصد از دارایی‌های خالص کالایی صندوق‌های پوشش ریسک در طلا سرمایه‌گذاری شده بود. این تمرکز بالا نشان‌دهنده انتظارات قوی برای ادامه رشد قیمت طلا در کوتاه‌مدت و میان‌مدت است.
مخاطرات و چشم‌انداز آینده بزرگ‌ترین نگرانی سرمایه‌گذاران، احتمال وقوع ترکیبی از تورم بالا و رشد اقتصادی کند است که مشابه شرایط سال ۱۹۷۹، می‌تواند به جهش‌های قیمتی بیشتری در طلا منجر شود. این سناریو، که به «تورم رکودی» (stagflation) معروف است، زمانی رخ می‌دهد که اقتصاد با تورم بالا و رشد اقتصادی ضعیف مواجه شود. چنین شرایطی می‌تواند سودآوری شرکت‌ها را کاهش داده و هزینه‌های استقراض را افزایش دهد، در نتیجه تقاضا برای طلا به‌عنوان یک دارایی امن را تقویت کند. علاوه بر این، افزایش تقاضا برای ذخیره‌سازی فیزیکی طلا، به‌ویژه در خزانه‌ها، نشان‌دهنده تغییر رفتار سرمایه‌گذاران به سمت حفاظت از دارایی‌ها در برابر ریسک‌های سیستمیک است. شرکت‌هایی مانند IBV International Vaults در لندن گزارش داده‌اند که مشتریان ثروتمند به‌طور فزاینده‌ای به دنبال ذخیره طلا در صندوق‌های امانات هستند و برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت این خزانه‌ها در سال آینده در جریان است.
کپشن
جهش قیمت طلا در سال ۲۰۲۵ نتیجه ترکیبی از عوامل اقتصادی، سیاسی، و ژئوپلیتیکی است. سیاست‌های تجاری غیرقابل پیش‌بینی، ضعف دلار آمریکا، تنش‌های ژئوپلیتیکی، و کاهش نرخ بهره، همگی به افزایش تقاضا برای طلا به‌عنوان یک پناهگاه امن دامن زده‌اند. رفتار سرمایه‌گذاران، از هجوم به صندوق‌های ETF تا خرید گسترده شمش توسط بانک‌های مرکزی، نشان‌دهنده اعتماد فزاینده به این فلز گران‌بها به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها است. با این حال، چشم‌انداز آینده همچنان با مخاطراتی مانند تورم رکودی همراه است که می‌تواند دینامیک بازار را به‌طور قابل‌توجهی تغییر دهد. این گزارش با هدف ارائه تحلیلی جامع و آکادمیک از وضعیت کنونی بازار طلا، به مخاطبان کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از عوامل محرک این بازار و پیامدهای آن برای اقتصاد جهانی به دست آورند.
